Biogram Stanisława Kazimierza Stępkowskiego (1854-1945)

Stanisław Stępkowski
Stanisław Kazimierz Stępkowski w Radomiu - 1884r.

  Stanisław Kazimierz Stępkowski urodził się 13 lutego 1854 roku w Radomiu. Był synem sędziego Trybunału Feliksa Augustyna i Anieli z Pruskich, małżonków Stępkowskich. Jego dzieciństwo i lata szkolne upłynęły w Radomiu. Po maturze w tamtejszym gimnazjum, podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Cesarskiego w Warszawie, które ukończył w 1879 roku z odznaczeniem za pracę dyplomową medalem srebrnym.

  Pięcioletnią aplikację odbył w Radomskim Okręgu Sądowym przenoszony według zapotrzebowania do pomocy w sądach Kozienic, Iłży, Opatowa, Staszowa i Sandomierza. Z dniem 8 sierpnia 1884 roku otrzymał pierwsze stanowisko samodzielne, lecz na krańcu Europy w Krasnoufimsku, u stóp Uralu w guberni permskiej.

Rodzina pradziadka
W Jełabudze 06.01.1893r.
Stoją: Stanisław Kazimierz Stępkowski i zaprzyjaźniony Gustaw Chodakowski.
Siedzą: Natalia ze Stępkowskich Kowalska oraz siostry Adela i Katarzyna Stępkowska.
Przed ojcem stoi sześcioletni Staś

  W lipcu 1885 w Parafii Rzymskokatolickiej w Bobrze w guberni mohylewskiej poślubił Katarzynę Annę Sławińską, córkę Antoniego i Michaliny z Okuszków, gospodarzących w folwarku Jagodno w tejże guberni. Rok później przyszedł na świat ich syn Stanisław Feliks. Źródłem stałego niepokoju rodziców było ryzyko wynarodowienia się potomka wzrastającego w obcym środowisku. W trosce o język ojczysty, w okresie nauki juniora w Instytucie szlacheckim w Niżnymnowgorodzie, wymagał więc ojciec pisania dwóch listów w tygodniu, a stwierdzone w nich rusycyzmy z czerwonymi poprawkami wracały do młodego nadawcy. Po jego studiach na Wydziale Prawa Uniwersytetu Moskiewskiego natomiast zadecydował senior o aplikacji nieodpłatnej, by mogła się odbyć w Warszawie.

Stanisław Stępkowski
Stanisław Kazimierz Stępkowski - rzeczywisty radca stanu Kazań w lutym 1912r.

  Cenionego za kompetencję i zaangażowanie, przenoszono sędziego Stępkowskiego w drodze awansu co raz bardziej na zachód - kolejno do Sarapuła, Jełabugi w guberni wiackiej, Kazania i wreszcie do Jadryna w guberni kazańskiej. W Jadrynie, w przeświadczeniu, że na ówczesnym stanowisku pozostanie do uzyskania wieku emerytalnego, kupił 10 listopada 1902 roku od Awdokii Mittiny „dom mieszczański na podmurówce” z ogrodem i zabudowaniami zapewniającymi miejsce dla koni, bryki i sań na wyjazdy służbowe finansowane przez Sąd Okręgowy. Dysponując własnym transportem uzyskał dodatkowe źródło dochodów, o które zabiegał, by na koncie bankowym zgromadzić fundusze z przeznaczeniem na zakup w Polsce kawałka własnej ziemi na starość. Było to jego marzeniem zrodzonym z nostalgii. Zrealizował je 1 maja 1914 roku, kupując od Stanisława Linowskiego maleńki folwark - 33-hektarową resztówkę majątku Boczkowice w powiecie włoszczowskim. Notarialny akt zakupu podpisała jako plenipotentka małżonka Katarzyna ze Sławińskich Stępkowska. Na okres do osiągnięcia wieku emerytalnego opiekę nad folwarkiem powierzył bratankowi, Wacławowi Stępkowskiemu, kupcowi z Włoszczowy.


Stanisław Stępkowski
Stanisław Kazimierz Stępkowski na tle parku w Boczkowicach - 1939r.

  Sam ujrzał swoją wymarzoną ziemię dopiero w roku 1918, gdy po wybuchu rewolucji bolszewickiej, w obawie przed kolejnym aresztowaniem musiał uchodzić z Rosji. Po 34 latach pracy w ostrym klimacie, w warunkach zagrażającym nierzadko życiu i zdrowiu, po latach nostalgii i w jej imię codziennych oszczędności znalazł się u siebie i wśród swoich. Niebawem również żona i syn przybyli do kraju. Czuł się spełniony. Cieszyła go najbliższa rodzina i liczni zapraszani goście, bogactwo zieleni folwarku i tętent koni w galopie do wodopoju, kwiatowe pąki w sadzie i zachody słońca nad stawami w szumie upustu na rzeczce. Zawsze zaś czy to w kręgu światła naftowej lampy, czy w cieniu lipy na ławce absorbowały go sprawy polityki – a więc prasa, dyskusje, przewidywania, opinie. Oby tylko rozmówca się znalazł. Poza tym, intelektualnym „konikiem” starego sędziego była etymologia. Jakże wdzięcznym tematem okazywały się dywagacje nad wspólnym pniem języków indoeuropejskich - sanskrytem.

  W dniu 22 lipca 1924 roku zmarła małżonka Katarzyna. Rok później do Boczkowic, do owdowiałego ojca sprowadził się z rodziną jego jedynak Stanisław Feliks, sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach, pracujący we Włoszczowie. Po jego przedwczesnej śmierci 24 czerwca 1930 roku Stanisław - senior otoczył ojcowską opieką osierocone wnuczki, a u schyłku życia sporządził na ich rzecz akt darowizny folwarku.

  Wybuch drugiej wojny światowej zubożył codzienność brakiem prasy. Ze wschodu, jak mawiał, nadciągnęła „Bolszewia”. W ostatnich miesiącach życia stopniowo opuszczały go siły. Zmarł 17 grudnia 1945 roku.

Dokumenty źródłowe:

1. Akta stanu cywilnego rodziny Stępkowskich

2. „Formuliarnyj spisok o służbie” Stanisława Kazimierza Stępkowskiego

3. Akta notarialne dotyczące Jadryna i Boczkowic

4. Akta służbowe Stanisława Feliksa Stępkowskiego